یک قطعه و وسیلهای حفاظتی است که در مدارهای الکتریکی و الکترونیکی کاربرد دارد و آنها را در برابر افزایش غیرمجاز جریان الکتریکی محافظت میکند. اگر جریانی بیش از جریان نامی از این قطعه بگذرد واکنش قطع جریان الکتریکی خواهد بود و با قطع جریان، دیگر قسمتها آسیب نخواهند دید.
در الکترونیک و مهندسی برق امروز، هزاران طرح مختلف فیو زها برای ولتاژ و جریانهای ویژه، ظرفیت و زمان واکنش؛ بسته به برنامۀ کاربردی آن، طراحی و تولید شدهاست. این تنوع در ویژگیهای زمانِ واکنش، به طراحان کمک میکند تا با انتخاب دقیقتر؛ همزمان با ارائۀ ایمنی کافی، از انقطاع بیمورد جریان جلوگیری کنند. معمولا برای یک مدار الکتریکی خاص، مقررات و آئیننامههای سیمکشی، حداکثر مجاز مقدار آنرا تعیین میکنند. اتصال کوتاه، اضافهبار، بارهای نامتقارن یا خرابی دستگاه، دلایل اصلی عمل کردن فیو ز هستند.
هرچند که از روزهای نخست مهندسی برق یک ابزار ضروری ایمنی بوده، این قطعه اولین بار توسط توماس ادیسون در سال ۱۸۹۰ میلادی ثبت اختراع شدهاست.[۱]
یک فیو ز ابزار خودکاری برای قطع رسیدن نیرو به یک سیستم معیوب است که میتواند با قطع اتصال خودکار (ADS )؛(«Automatic Disconnection of Supply»)، تامین شود. این قطع کننده مدار میتواند به عنوان یک جایگزین برای فیو زها موررد استفاده قرار گیرد ولی ویژگیهای متفاوت قابل توجهی با آن دارد.
در ایران، اگرچه در گویش عامیانه و به ویژه در مصارف خانگی، واژۀ ممکن است برای اشاره به مدارشکن (Circuit Breaker) نیز به کار رود، این دو را لزوماً نباید با هم یکی دانست.
ادوات نیمه
رسانادیود بهمنی
Barretter
ترانزیستور پیوندی دوقطبی (BJT)
زوج دارلینگتون
دیاک
دیود
ترانزیستور اثر میدان (FET)
Heterostructure barrier varactor
آیجیبیتی (IGBT)
مدار مجتمع (IC)
ترانزیستور پیوندی اثر میدان
الایدی (LED)
Memistor
ممریستور
ماسفت
حسگر نور
پین دیود
دیود شاتکی
یکسوساز کنترلشده با سیلیکون (SCR)
تریستور
ترانزیستور
ترایاک
ترانزیستور تک پیوندی (UJT)
دیود واراکتور
دیود زنر